تپه‌های ماسه‌ای ساحلی استان سیستان و بلوچستان برخاستگاه گردوغبار
پذیرفته شده برای پوستر
اصل مقاله (1.28 MB)
کد مقاله : 1059-SCWDUST
نویسندگان
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
چکیده
دشت ساحلی دریای عمان، عمدتاً از واحدهای محیطهای رسوبی بیابانی و رودخانهای تشکیل شده و مهمترین لندفرم آن تپه‌های ماسه‌ای هستند. این تپه‌ها در اشکال طولی، عرضی، برخان، مرکب، پناهگاهی،گنبدی شکل و پهنه‌های ماسه‌ای به لحاظ ماهیت تغییرپذیر خود، مهمترین برخاستگاه گردوغبار در دشت ساحلی به‌شمار می‌روند. هدف این تحقیق، شناخت قابلیت فرسایش و تغییرات بیابانهای ساحلی به عنوان منشأ و کانون گردوغبار بوده است. در این تحقیق، عکسهای هوایی سالهای 1346 و 1372 مورد استفاده قرار گرفته است. منطقه بررسی شده، بیش از 636123 هکتار مساحت داشته و کرانه‌ای بطول 300 کیلومتر از سواحل دریای عمان را در برگرفته است. کلیه اطلاعات پایه و به‌علاوه نتایج پیمایش‌های میدانی در محیط GIS آنالیز و بررسی شده است. حاصل این بررسی‌ها، تهیة نقشه‌های پراکنش انواع تپه‌های ماسه‌ای، سطح فرسایش و قابلیت کانون گردوغبار بودن آنها بوده است. مساحت تپه‌های ماسه‌ای در انواع مختلف از منطقه مورد مطالعه در سال 1346، 45600 هکتار را اشغال کرده، در حالی که پس از 27 سال در سال1372، مساحت آنها با 35/10 درصد رشد به 50867 هکتار ازمنطقه مورد مطالعه رسیده است. نتایج نشان داد که انواع تلماسه‌های طولی، برخان وتپه‌های گنبدی شکل به لحاظ فرسایش بادی و تغییر شکل به انواع دیگر و دچار کاهش سطح شده‌اند. تپه‌های ماسه‌ای دشت ساحلی به دلیل حجم بسیار قابل ملاحظه مواد فرسایش پذیر از یک سو و وزش بادهای 120 روزه، مهمترین برخاستگاه گردوغبار در جنوب شرق کشور به شمار رفته و اقدامهای آبخیزداری به ویژه بیولوژیک و مالچهای زیستی برای تثبیت آنها توصیه می‌شود.
کلیدواژه ها
موضوعات